Рэкамендацыі па прымяненні Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 21 сакавіка 2024 г. № 105
Кіраўніком дзяржавы выдадзены Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 21 сакавіка 2024 г. № 105 "Аб звышурочнай рабоце і рабоце ў выхадныя дні ў прамысловых арганізацыях" (Указ).
Указ набыў моц 23 сакавіка 2024 г.
Нормамі Указа прамысловым арганізацыям прадастаўлена права з улікам абгрунтаваных вытворчых і эканамічных патрэб павялічваць межавая колькасць звышурочных работ і выхадных дзён , якія могуць выкарыстоўвацца для прыцягнення працаўнікоў да працы звыш меж, усталяваных Працоўным кодэксам.
Пад прамысловымі арганізацыямі, на якія распаўсюджваецца дзеянне Указа, разумеюцца юрыдычныя асобы, уключаючы іх адасобленыя падраздзяленні, асноўны від дзейнасці якіх адпавядае відам эканамічнай. дзейнасці,якія адносяцца да секцый B «Горназдабыўная прамысловасць» і C «Апрацоўчая прамысловасць» агульнадзяржаўнага класіфікатара Рэспублікі Беларусь АКРБ 005-2011 «Віды эканамічнай дзейнасці» , зацверджанага пастановай Дзяржаўнага камітэта па стандартызацыі Рэспублікі Беларусь ад 5 снежня 2011 г. № 85.
На арганізацыі або іх адасобленыя падраздзяленні, асноўны від дзейнасці якіх не адносіцца да названых секцый агульнадзяржаўнага класіфікатара< strong>, дзеянне норм Указа не распаўсюджваецца.
Згодна з часткай першай артыкула 122 Працоўнага кодэкса звышурочныя работы не павінны перавышаць для кожнага работніка 10 гадзін у працоўны тыдзень і 180 гадзін у год.
Часткай першага артыкула 144 Працоўнага кодэкса ўстаноўлена, што дапускаецца выкарыстанне для працы не больш за 12 выходных дзён у год.
З улікам нормаў указа ў прамысловых арганізацыях можа быць павялічана лімітавая колькасць:
- звышурочнай працы ў тыдзень (звыш 10 гадзін у тыдзень для кожнага работніка);
- звышурочнай працы ў каляндарным годзе (звыш 180 гадзін у год);
- выходных дзён у каляндарным годзе, якія могуць выкарыстоўвацца для прыцягнення працаўнікоў да працы (звыш 12 каляндарных дзён у год).
Пры гэтым нормамі Указа не прадугледжваецца магчымасць павелічэння працягласці штодзённай працы з улікам звышурочнай працы. Такім чынам, працягласць штодзённай работы работнікаў з улікам звышурочнай работы, устаноўленай у прамысловай арганізацыі на падставе Указа, не павінна перавышаць 12 гадзін.
Рашэнне наймальніка аб павелічэнні гранічнай колькасці звышурочных работ і выхадных дзён, якія могуць выкарыстоўвацца для прыцягнення работнікаў да працы, прымаецца толькі па ўзгадненні з дзеючым у арганізацыі прафсаюзам (г.зн. адпаведнай першаснай прафсаюзнай арганізацыяй) і замацоўваецца у лакальным прававым акце.
Выбар лакальнага прававога акта, у якім будзе замацоўвацца рашэнне аб павелічэнні гранічнай колькасці звышурочных работ і выхадных дзён, якія могуць выкарыстоўвацца для прыцягнення работнікаў да працы, ажыццяўляецца па дамоўленасці паміж наймальнікам і прафсаюзам.
Рашэнне аб павелічэнні лімітавай колькасці звышурочнай працы і працы ў выходныя дні ў прамысловых арганізацыях павінна прымацца зулікам абгрунтаваных вытворчых і эканамічных патрэбаў. У у сувязі з гэтым прапанова наймальніка прафсаюзу аб узгадненні такога рашэння павінна суправаджацца адпаведнай інфармацыяй, тлумачэннямі, якія даюць магчымасць прыняць аб'ектыўнае і ўзважанае рашэнне.
Мэтазгодна ўстанаўліваць тэрмін дзеяння лакальнага прававога акта на адзін каляндарны год, тым самым будзе забяспечвацца актуальнасць і суразмернасць прымаемых бакамі сацыяльнага партнёрства рашэнняў.
Па заканчэнні года бакі могуць пацвердзіць сваё рашэнне, унесці ў яго змены, або адмовіцца ад яго далейшага прымянення з-за адсутнасці аб'ектыўнай неабходнасці.
Павелічэнне лімітавай колькасці звышурочных прац і выходных дзён, якія могуць выкарыстоўвацца для прыцягнення працаўнікоў з іх згоды да працы, можа ўстанаўлівацца ў прамысловых арганізацыях у адносінах да ўсіх работнікаў арганізацыі, канкрэтных структурных падраздзяленняў або па асобных прафесіях рабочых (пасадах служачых).
Нормы Указа не змянілі падыходы у частцы парадку прыцягнення працаўнікоў да звышурочнай працы і працы ў выходныя дні, замацаваныя ў Працоўным кодэксе. Такім чынам, прыцягненне работнікаў да звышурочнай работы і работы ў выхадныя дні павінна ажыццяўляцца ў адпаведнасці з Працоўным кодэксам (у прыватнасці, з улікам артыкулаў 69, 119-122, 142, 143, 145).
Прамысловыя арганізацыі абавязаны інфармаваць тэрытарыяльнае падраздзяленне Дэпартамента дзяржаўнай інспекцыі працы Міністэрства працы і сацыяльнай абароны (Дэпартамент) аб прынятым рашэнні у трохдзённы тэрмін з дня прыняцця такога рашэння.
Інфармацыя, якая накіроўваецца ў Дэпартамент, павінна змяшчаць:
- тэрмін (г.зн. каляндарны год), на працягу якога будуць прымяняцца павышаныя ліміты звышурочных работ і (або) работы ў выхадныя дні;
- усталяваная лімітавая колькасць звышурочных прац і выходных дзён, якія могуць выкарыстоўвацца для прыцягнення працаўнікоў да працы.
Інфармацыя прадстаўляецца ў Дэпартамент па прыкладаемай форме.
З інфармацыяй аб структурных падраздзяленнях Дэпартамента можна азнаёміцца на афіцыйным сайце Дэпартамента: https://git.gov.by/ru/page/kontakty.
Непрадстаўленне інфармацыі цягне за сабой прыцягненне да адміністрацыйнай адказнасці па падставах, прадугледжаных артыкулам 24.11 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйнай адказнасці.
У выпадку адсутнасці узгаднення прафсаюза або адсутнасці прафсаюза (прафсаюз у арганізацыі не створаны), прамысловая арганізацыя не мае права павялічыць устаноўленае заканадаўствам аб працы лімітавую колькасць звышурочных работ і выхадных дзён, якія могуць выкарыстоўвацца для прыцягнення работнікаў да працы. Такія арганізацыі павінны кіравацца лімітавымі нормамі, устаноўленымі артыкуламі 122 і 144 Працоўнага кодэкса.
