Інфармацыйныя матэрыялы да Сусветнага дня аховы працы «Бяспечнае і здаровае працоўнае асяроддзе - асноватворны прынцып і права ў сферы працы»

У мэтах садзейнічання прадухіленню няшчасных выпадкаў і захворванняў на працоўных месцах 28 красавіка ва ўсім свеце адзначаецца Сусветны дзень аховы працы. Гэтая інфармацыйна-тлумачальная кампанія заклікана прыцягнуць увагу грамадскасці да праблем у галіне аховы працы і да росту колькасці траўм, захворванняў і смяротных выпадкаў, звязаных з працоўнай дзейнасцю. Ва ўсіх рэгіёнах свету ўрады, прафсаюзныя арганізацыі, арганізацыі работадаўцаў і спецыялісты-практыкі ў галіне аховы працы арганізуюць мерапрыемствы да Сусветнага дня.

Сусветны дзень аховы працы 28 красавіка 2023 года прысвечаны тэме бяспечнага і здаровага вытворчага асяроддзя ў якасці асноватворнага прынцыпу і права ў сферы працы.

У чэрвені 2022 года ўдзельнікі Міжнароднай канферэнцыі працы вырашылі ўключыць пытанне аб бяспечным і здаровым вытворчым асяроддзі ў збор асноўных прынцыпаў і правоў у сферы працы. У сувязі з гэтым у спіс асноўных канвенцый былі ўключаны target target ="_blank">Канвенцыя 1981 года аб бяспецы і гігіене працы (№ 155) і Канвенцыя 2006 года аб асновах, якія садзейнічаюць бяспецы і гігіене працы (№ 187).

У выніку гэтага рашэння ўсе дзяржавы, нават калі яны не ратыфікавалі названыя канвенцыі, прымаюць на сябе абавязацельства, добрасумленна выконваць, прасоўваць і ажыццяўляць прынцыпы, якія датычаць асноўных правоў, якія з'яўляюцца прадметам гэтых канвенцый.

У Рэзалюцыі 2022 года аб уключэнні бяспечнага і здаровага вытворчага асяроддзя ў збор асноўных прынцыпаў і правоў у сферы працы прызнаецца значэнне дыялогу і супрацоўніцтва паміж сацыяльнымі партнёрамі. У дакуменце зазначаецца, што стварэнне "бяспечнага і здаровага вытворчага асяроддзя патрабуе актыўнага ўдзелу ўрада, работадаўцаў і работнікаў, размеркавання правоў, абавязкаў і адказнасці, а таксама сацыяльнага дыялогу і супрацоўніцтва".

Канвенцыі 155 і 187 усталёўваюць асноўныя прынцыпы для ўжывання сістэмнага падыходу у кіраванні сістэмай аховы працы. У Канвенцыі 155 змяшчаюцца заклікі да прыняцця ўзгодненай нацыянальнай палітыкі па ахове працы. Яна таксама патрабуе распрацоўкі захадаў на нацыянальным узроўні і ўзроўні прадпрыемстваў для вызначэння адказнасці, абавязкаў і правоў у сферы аховы працы. Канвенцыя 187 заснавана на сістэмным падыходзе да стварэння бяспечнага і здаровага вытворчага асяроддзя праз распрацоўку нацыянальнай палітыкі, сістэм і праграм аховы працы з мэтай удасканалення нацыянальнай культуры прафілактыкі ў галіне аховы працы. Сістэмны падыход павінен быць рэалізаваны, улічваючы прынцыпы, якія змяшчаюцца ў адпаведных нормах па пытаннях аховы працы.

Канвенцыя 155 ратыфікавана Законам Рэспублікі Беларусь ад 5 мая 1999 г. і ўступіла ў сілу для Рэспублікі Беларусь 30 мая 2001 года.

Асноўныя прынцыпы стварэння «бяспечнага і здаровага вытворчага асяроддзя», закладзеныя ў Канвенцыі 155, рэалізаваны ў заканадаўстве Рэспублікі Беларусь.

Права на працу, справядлівую ўзнагароду за яе, а таксама на здаровыя і бяспечныя ўмовы працы адносяцца да асноўных правоў грамадзян, гарантаваных Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь.

У мэтах рэалізацыі гэтых правоў у рэспубліцы сфарміравана адпаведная заканадаўчая база, якая рэгламентуе правы і абавязкі, як наймальнікаў (працадаўцаў), так і работнікаў (якія працуюць). Яе аснову ўтвараюць Працоўны кодэкс Рэспублікі Беларусь, Закон Рэспублікі Беларусь "Аб ахове працы", акты Кіраўніка дзяржавы, якія рэгулююць працоўныя і звязаныя з імі адносіны, а таксама прынятыя ў іх развіццё нарматыўныя прававыя акты і тэхнічныя прававыя акты.

Асноўныя напрамкі дзяржаўнай палітыкі ў галіне аховы працы вызначаны ў артыкуле 5 Закона Рэспублікі Беларусь "Аб ахове працы". Да іх адносяцца:

прыярытэт захавання жыцця і здароўя працуючых;
адказнасць працадаўцы за стварэнне здаровых і бяспечных умоў працы;
комплекснае рашэнне задач па паляпшэнні ўмоў і аховы працы шляхам рэалізацыі комплексу мер, накіраваных на паляпшэнне ўмоў і аховы працы, з улікам іншых напрамкаў эканамічнай і сацыяльнай палітыкі, дасягненняў у галіне навукі і тэхнікі;
ўкараненне сістэм кіравання аховай працы;
сацыяльная абарона працуючых, кампенсацыя шкоды асобам, якія пацярпелі пры няшчасных выпадках на вытворчасці і (або) атрымалі прафесійныя захворванні;
устанаўленне адзіных патрабаванняў па ахове працы для ўсіх працадаўцаў;
выкарыстанне эканамічных метадаў кіравання аховай працы, удзел дзяржавы ў фінансаванні мерапрыемстваў па паляпшэнні ўмоў і аховы працы;
інфарматараўванне грамадзян, навучанне працуючых па пытаннях аховы працы;
узаемадзеянне рэспубліканскіх органаў дзяржаўнага кіравання і іншых дзяржаўных арганізацый, падпарадкаваных Ураду Рэспублікі Беларусь, кантралюючых (наглядных) органаў, прафесійных саюзаў (далей - прафсаюзы), работадаўцаў па пытаннях аховы працы;
супрацоўніцтва паміж працадаўцамі і працуючымі;
выкарыстанне міжнароднага вопыту арганізацыі працы па паляпшэнні ўмоў і павышэнні бяспекі працы.

Усталяванне адзіных патрабаванняў па ахове працы для ўсіх працадаўцаў

Закон Рэспублікі Беларусь «Аб ахове працы» прымяняецца ў адносінах да ўсіх работадаўцаў і працуючых грамадзян Рэспублікі Беларусь, замежных грамадзян і асоб без грамадзянства.

Патрабаванні па ахове працы, накіраваныя на захаванне жыцця, здароўя і працаздольнасці працуючых у працэсе працоўнай дзейнасці, якія змяшчаюцца ў нарматыўных прававых актах, у тым ліку тэхнічных нарматыўных прававых актах, якія з'яўляюцца ў адпаведнасці з заканадаўчымі актамі і пастановамі Урада Рэспублікі Беларусь абавязковымі для захавання. , тэхнічных рэгламентах Мытнага саюза і Еўразійскага эканамічнага саюза, лакальных прававых актах абавязковыя для выканання работадаўцамі і працуючымі.

Закон Рэспублікі Беларусь «Аб ахове працы» не статычны дакумент. Ён ужо двойчы карэкціраваўся з улікам удасканалення тэхналогій, з'яўлення новых форм узаемаадносін паміж суб'ектамі гаспадарання, новых форм занятасці. Апошні раз такая карэкціроўка была ў 2019 годзе.

Штогод праходзіць удасканаленне правіл і тыпавых інструкцый па ахове працы з улікам практыкі іх прымянення, а таксама змены тэхналагічных працэсаў, вытворчага абсталявання, паляпшэння якасці сыравіны і матэрыялаў.

Так у 2022 годзе:

пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 4 сакавіка 2022 г. № 205 актуалізаваны парадак бясплатнага забеспячэння работнікаў малаком або раўнацэннымі харчовымі прадуктамі пры рабоце са шкоднымі рэчывамі;
пастановай Мінпрацы і сацабароны ад6 чэрвеня 2022 г. № 35 актуалізаваны спіс цяжкіх работ і работ са шкоднымі і (або) небяспечнымі ўмовамі працы, на якіх забараняецца прыцягненне да працы жанчын (Спіс). Са Спісу выключаны 93 пазіцыі неактуальных для сучаснай вытворчасці відаў работ, а таксама работ, умовы працы на якіх па выніках атэстацый рабочых месц па ўмовах працы аднесены да дапушчальных або аптымальных і якія не ўяўляюць небяспекі для рэпрадуктыўнага здароўя жанчыны. З улікам развіцця тэхналогій у Спісе закладзена магчымасць для жанчын працаваць, а для наймальніка адпаведна прымаць жанчын на работы, указаныя ў Спісе, у выпадку, калі па выніках прыняцця мер па паляпшэнню ўмоў працы працуючых умовы працы на канкрэтным працоўным месцы будуць прыведзены ў адпаведнасць з патрабаваннямі гігіенічных. нарматываў;
пастановай Мінпрацы і сацабароны ад 23 жніўня 2022 г. № 50 пашыраны пералік лёгкіх відаў работ, якія могуць выконваць асобы ва ўзросце ад чатырнаццаці да шаснаццаці гадоў;
пастановай Мінпрацы і сацабароны ад 14 ліпеня 2022 г. № 45 унесены змяненні ў парадак навучання, стажыроўкі, інструктажу і праверкі ведаў працуючых па пытаннях аховы працы;
з улікам вытворчага працэсу і тэхналагічнага абсталявання, якое змянілася, выкладзены ў новае рэдакцыі правілы па ахове працы ў сельскай і рыбнай гаспадарках, пры эксплуатацыі аўтамабільнага і гарадскога электрычнага транспарту, пры рабоце з хімічнымі рэчывамі, якія праяўляюць небяспечныя ўласцівасці, і пры выкананні работ у цырках. :
зацверджана Тыпавая інструкцыя па ахове працы пры выкананні работ у ёмістных збудаваннях.
актуалізаваны тыпавыя нормы бясплатнай выдачы сродкаў індывідуальнай абароны работнікам бытавога абслугоўвання, гандлю і грамадскага харчавання, работнікам харчовай прамысловасці.

Для павышэння сацыяльнай абароненасці работнікаў, якія пацярпелі ў выніку ўздзеяння шкодных вытворчых фактараў, сумеснай пастановай Мінпрацы і сацабароны і Міністэрства аховы здароўя ад 26 снежня 2022 г. № 125/92 унесены змены ў спіс прафесійных захворванняў.

Інфармацыя і тлумачэнні па прынятых у 2022 годзе нарматыўных прававых актах па пытаннях аховы працы размяшчалася на сайце Мінпрацы і сацабароны, публікаваліся ў часопісе «Ахова працы і сацыяльная абарона» і іншых сродках масавай інфармацыі.

Комплекснае рашэнне задач па паляпшэнні ўмоў і аховы працы шляхам рэалізацыі комплексу мер, накіраваных на паляпшэнне ўмоў і аховы працы, з улікам іншых напрамкаў эканамічнай і сацыяльнай палітыкі, дасягненняў у галіне навукі і тэхнікі

Комплекснае рашэнне задач па забеспячэнні бяспечнага і здаровага вытворчага асяроддзя ажыццяўляецца шляхам рэалізацыі комплексу мер, накіраваных на паляпшэнне ўмоў і аховы працы, з улікам іншых напрамкаў эканамічнай і сацыяльнай палітыкі, дасягненняў у галіне навукі і тэхнікі.

Асноўныя напрамкі работы ў галіне аховы працы органаў дзяржаўнага кіравання, наймальнікаў і прафсаюзаў вызначаны ў мерапрыемствах па рэалізацыі задачы 4 "Паляпшэнне ўмоў і аховы працы" Дзяржаўнай праграмы "Рынак працы і садзейнічанне занятасці" на 2021-2025 гады.

У мерапрыемствах па рэалізацыі задачы 4 «Паляпшэнне ўмоў і аховы працы» Дзяржаўнай праграмы Рынак працы і садзейнічанне занятасці» на 2021-2025 гады прадугледжаны розныя напрамкі працы па прафілактыцы вытворчага траўматызму, у тым ліку ў найбольш траўманебяспечныхгалінах і відах дзейнасці.

У прыватнасці, добра зарэкамендавала сябе практыка такой формы прафілактычнай работы як комплекснае правядзенне мерапрыемстваў у рамках года бяспечнай працы з удзелам органаў дзяржаўнага кіравання, прафсаюзаў і арганізацый рэспублікі. У 2022 годзе рэалізаваны План мерапрыемстваў па правядзенні ў Рэспубліцы Беларусь акцыі "Год бяспечнай працы ў лясной гаспадарцы і дрэваапрацоўцы", зацверджаны Міністрам лясной гаспадаркі і Міністрам працы і сацыяльнай абароны. У выніку рэалізацыі ўказанага плана ў параўнанні з 2021 годам агульная колькасць пацярпелых ад няшчасных выпадкаў на вытворчасці ў арганізацыях, якія ўваходзяць у сістэму Міністэрства лясной гаспадаркі, зменшылася на 23,1 працэнта (з 39 да 30), са смяротным зыходам на 60 працэнтаў (з 5 да 2).

Цяпер рэалізуецца план мерапрыемстваў па правядзенні Года бяспечнай працы ў прамысловасці.

На ўдасканаленне форм і метадаў працы па ахове працы, прафілактыцы вытворчага траўматызму накіравана правядзенне такіх мерапрыемстваў, як «Тыдзень нулявога траўматызму». Сутнасць мерапрыемства заключаецца ў тым, што цэлыя раёны і гарады ставяць сабе задачу і задзейнічаюць усе сродкі для таго, каб у гэты тыдзень у іх не было ніводнага траўміраванага на вытворчасці.

У 2021 годзе тры раёны рэспублікі не толькі на працягу «Тыдняў нулявога траўматызму», але і на працягу ўсяго года дабіліся адсутнасці выпадкаў вытворчага траўматызму. На працягу 2022 года ў сямі раёнах Расонскім, Веткаўскім, Кармянскім, Чачэрскім, Свіслацкім, Крупскім, Касцюковіцкім не было ніводнага траўміраванага на вытворчасці.

Пэўная роля ў рабоце па прафілактыцы вытворчага траўматызму адводзіцца мабільным групам, створаным мясцовымі выканаўчымі і распарадчымі органамі для аператыўнага аказання кіраўнікам і спецыялістам арганізацый практычнай і метадычнай дапамогі ў забеспячэнні бяспекі працы пры арганізацыі і правядзенні работ. На працягу 2022 года мабільнымі групамі, створаным мясцовымі выканаўчымі і распарадчымі органамі, праведзена 15600 абследаванняў арганізацый розных відаў эканамічнай дзейнасці, падчас якіх наймальнікам рэкамендавана ліквідаваць больш за 160 тысяч недахопаў у забеспячэнні бяспекі працуючых.

Бяспека на вытворчасці дасягаецца, у тым ліку за кошт паляпшэння ўмоў працы. Скарачэнне колькасці працоўных месцаў са шкоднымі і (або) небяспечнымі ўмовамі працы з'яўляецца адным з напрамкаў работы па рэалізацыі мерапрыемстваў задачы 4 "Паляпшэнне ўмоў і аховы працы" Дзяржаўнай праграмы "Рынак працы і садзейнічанне занятасці" на 2021-2025 гады.

У арганізацыях рэспублікі праводзяцца работы па мадэрнізацыі вытворчага абсталявання і сродкаў калектыўнай абароны, аўтаматызацыі вытворчых працэсаў, прымаюцца іншыя меры па мінімізацыі шкоднага ўздзеяння вытворчых фактараў на працуючых.

У выніку мер, якія прымаюцца, колькасць работнікаў, занятых на працоўных месцах са шкоднымі ўмовамі працы пастаянна скарачаецца. Па стане на 1 студзеня 2023 года ў параўнанні з 1 студзеня 2022 года спісачная колькасць работнікаў, занятых на працоўных месцах са шкоднымі і (або) небяспечнымі ўмовамі працы, зменшылася з 748,2 тысяч да 739,3 тысяч работнікаў.

У мэтах забеспячэння на належным узроўні кантролю за фактычным станам умоў працы ў арганізацыях і абгрунтаванасцю прадастаўлення кампенсацый за працу са шкоднымі і (або) небяспечнымі ўмовамі працы, заканадаўствам забяспечана вядзенне банка дадзеных вынікаў атэстацыі працоўных месцаў па ўмовах працы з дапамогай АІС «Маніторынг умоў працы на вытворчасці». У цяперашні час у банк дадзеных загружана 91652 дакументаў па атэстацыі працоўных месцаў па ўмовах працы арганізацый рэспублікі.

Укараненне сістэм кіравання аховай працы

Улічваючы, што праца па ахове працы, прафілактыцы вытворчага траўматызму дае вынік, калі праводзіцца на сістэмнай аснове, адным з паказчыкаў ацэнкі эфектыўнасці рэалізацыі мерапрыемстваў з'яўляецца ўкараненне ў арганізацыях сістэм кіравання аховай працы (далей - СУАТ).

Міністэрствам працы і сацыяльнай абароны Рэсппублікі Беларусь у мэтах аказання метадычнай дапамогі наймальнікам у распрацоўцы СУАТ зацверджаны Рэкамендацыі па распрацоўцы сістэмы кіравання аховай працы ў арганізацыі (загадам Міністэрства ад 30 снежня 2019 г. № 108). У Рэкамендацыях закладзены падыходы да арганізацыі прафілактыкі вытворчага траўматызму, якія аб'ядноўваюць тры напрамкі - бяспека, гігіену працы і дабрабыт работнікаў на ўсіх узроўнях вытворчасці, прадугледжаныя ў Канцэпцыі "Нулявы траўматызм" (Vision Zero), якія ўключаюць сем "залатых правілаў".

Акрамя таго, цяпер у рэспубліцы СУОТ могуць распрацоўвацца і ўкараняцца на аснове міждзяржаўнага стандарту ДАСТ 12.0.230 «Сістэма стандартаў бяспекі працы. Сістэмы кіравання аховай працы. Агульныя патрабаванні», СТБ ISO 45001-2020 «Сістэмы мэнэджменту здароўя і бяспекі пры прафесійнай дзейнасці. Патрабаванні і кіраўніцтва па прымяненні» і іншых дакументаў.

У 2022 годзе сістэмы кіравання аховай працы дзейнічалі ў 91 працэнтах арганізацый з колькасцю больш за 16 чалавек.

Інфармаванне грамадзян, навучанне працуючых па пытаннях аховы працы

Важная роля ў пытаннях прафілактыкі вытворчага траўматызму адводзіцца інфармацыйнаму забеспячэнню пытанняў аховы працы. На сайтах усіх органаў дзяржаўнага кіравання, мясцовых выканаўчых і распарадчых органаў ёсць раздзелы "Ахова працы". Пытанні аховы працы ўвесь час асвятляюцца ў сродках масавай інфармацыі. На каналах тэлебачання размяшчаецца сацыяльная рэклама.

Дэпартаментам дзяржаўнай інспекцыі забяспечана рэгулярнае інфармаванне работадаўцаў аб характэрных парушэннях, якія дапускаюцца пры арганізацыі і правядзенні канкрэтных відаў работ з павышанай небяспекай, а таксама аб мерах, якія неабходна прыняць для іх устаранення. Акрамя таго, у арганізацыі накіроўваюцца інфармацыйныя пісьмы, падрыхтаваныя спецыялістамі па ахове працы выканкамаў на аснове аналізу сітуацыі з вытворчым траўматызмам у рэгіёне.

З мэтай фармавання ў маладога пакалення разумення значнасці бяспекі працы, прыцягнення ўвагі грамадскасці
да праблем вытворчага траўматызму і яго прафілактыкі
ва ўстановах адукацыі праводзяцца агляды-конкурсы дзіцячага малюнка «Мая будучыня – бяспека працы маіх бацькоў». У 2022 годзе лепшыя малюнкі прынялі ўдзел у Міжнародным конкурсе дзіцячага малюнка "Ахова працы вачыма дзяцей", арганізаванага Нацыянальнай асацыяцыяй цэнтраў аховы працы сумесна
з Грамадскай радай пры Міністэрстве працы і сацыяльнай абароне Расійскай Федэрацыі. У лік пераможцаў у розных намінацыях увайшлі 127 малюнкаў дзяцей з Рэспублікі Беларусь.

У працы па ахове працы шмат залежыць ад кваліфікацыі спецыялістаў, якія непасрэдна займаюцца арганізацыяй гэтай працы на прадпрыемствах. Для ўкамплектавання арганізацый кваліфікаванымі спецыялістамі па ахове працы з 2004 года арганізавана перападрыхтоўка спецыялістаў арганізацый на базе вышэйшай адукацыі па другой спецыяльнасці "Ахова працы". Перападрыхтоўку спецыялістаў па ахове працы ажыццяўляюць 14 устаноў адукацыі. Пачынаючы з 2004 года такую перападрыхтоўку прайшлі 2,8 тысячы чалавек, у тым ліку ў 2022 годзе - 184 чалавекі, працягваюць навучанне 324 чалавекі.

Арганізацыі з малой колькасцю для арганізацыі работы па ахове працы могуць скарыстацца паслугамі 149 юрыдычных асоб і індывідуальных прадпрымальнікаў, акрэдытаваных Міністэрствам працы і сацыяльнай абароны на ажыццяўленне функцый спецыяліста па ахове працы.

У мэтах забеспячэння выканання патрабаванняў заканадаўства аб ахове працы арганізавана работа па павышэнні ўзроўню кваліфікацыі кіраўнікоў і спецыялістаў арганізацый у галіне заканадаўства аб ахове працы. Спецыялісты па ахове працы ў адпаведнасці з пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 01.09.2022 № 74 «Аб пытаннях арганізацыі адукацыйнага працэсу» абавязаны праходзіць такое павышэнне кваліфікацыі не радзей за адзін раз на тры гады. За 2022 год кваліфікацыю па пытаннях аховы працы павысілі 36600 работнікаў.

Органамі дзяржаўнага кіравання арганізавана праверка ведаў у больш як 47 тысяч кіраўнікоў, службовых асоб арганізацый, членаў камісій для праверкі ведаў работнікаў па пытаннях аховы працы.

Сацыяльная абарона працуючых, кампенсацыя шкоды асобам, якія пацярпелі пры няшчасных выпадках на вытворчасці і (або) атрымалі прафесійныя захворванні

Асноўнай мэтай арганізацыі працы па ахове працы з'яўляецца захаванне жыцця і здароўя працаўнікоў. Дынаміка дасягнутых вынікаў па забеспячэнню бяспечнай працы дае магчымасць гаварыць аб тым, што створаная ў рэспубліцы сістэма работы па ахове працы ў цэлым з'яўляецца эфектыўнай.

За апошнія 20 гадоў вытворчы траўматызм у рэспубліцы скараціўся ў 3 разы, а смяротны практычна ў 2 разы.

У мінулым годзе ўдалося захаваць тэндэнцыю да ззніжэнню агульнага ўзроўню вытворчага траўматызму. У параўнанні з 2021 годам колькасць траўміраваных на вытворчасці зменшылася на 5 працэнтаў (з 1886 да 1781 чалавека), колькасць загінуўшых на вытворчасці засталася на ўзроўні 2021 года і склала 132 чалавекі.

Уплыў шкодных вытворчых фактараў на здароўе занятых на іх працаўнікоў пацягнуў у 2022 годзе па дадзеных Мінздара 37 выпадкаў упершыню ўсталяваных прафесійных захворванняў.

Па дадзеных Белстата ў 2022 годзе ў выніку няшчасных выпадкаў на вытворчасці страчана 72,1 тыс. чалавека-дзён. Акрамя таго, з прычыны няшчасных выпадкаў на вытворчасці ў 2022 годзе інвалідамі прызнана 89 чалавек, 252 - устаноўлены працэнт страты працаздольнасці без устанаўлення інваліднасці.

У мэтах сацыяльнай абароны працуючых, якія атрымалі пашкоджанне здароўя пры выкананні даручанай працы, у Рэспубліцы Беларусь дзейнічае сістэма абавязковага страхавання ад няшчасных выпадкаў на вытворчасці і прафесійных захворванняў.

У цяперашні час парадак і ўмовы правядзення ўказанага віду страхавання рэгулююцца Палажэннем аб страхавой дзейнасці ў Рэспубліцы Беларусь, зацверджаным Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 25 жніўня 2006 г. № 530 "Аб страхавой дзейнасці" (кіраўнік 16 "Парадак і ўмовы ажыццяўлення абавязковага страхавання"). ад няшчасных выпадкаў на вытворчасці і прафесійных захворванняў»), шэрагам пастаноў Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь і іншымі нарматыўнымі прававымі актамі Рэспублікі Беларусь.

Страхаванне забяспечвае фінансавую абарону маёмасных інтарэсаў застрахаваных і іншых фізічных асоб, звязаных са стратай імі здароўя, прафесійнай працаздольнасці або іх смерцю з прычыны няшчасных выпадкаў на вытворчасці і прафесійных захворванняў, кампенсуючы істотныя матэрыяльныя страты грамадзян у выпадку прычынення іх жыццю або здароўю шкоды, звязанай з выкананнем імі сваіх працоўных абавязкаў.

У 2022 годзе выплаты БРУСП «Белдзяржстрах» па абавязковым страхаванні ад няшчасных выпадкаў на вытворчасці і прафесійных захворванняў склалі звыш 160 млн. рублёў.

У мэтах эканамічнага стымулявання наймальнікаў да забеспячэння здаровых і бяспечных умоў працы заканадаўствам прадугледжана сістэма скідак і надбавак да страхавога тарыфу па абавязковым страхаванні ад няшчасных выпадкаў на вытворчасці і прафесійных захворванняў. Пры адсутнасці няшчасных выпадкаў на вытворчасці і прафесійных захворванняў арганізацыям устанаўліваецца скідка да страхавога тарыфу. Калі выплаты пацярпелым перавысяць памер выплачаных узносаў, БРУСП "Белдзяржстрах" усталюе надбаўку да страхавога тарыфу.

Акрамя таго, у адпаведнасці з рэкамендацыямі Генеральнага пагаднення паміж Урадам Рэспублікі Беларусь, рэспубліканскімі аб'яднаннямі наймальнікаў і прафсаюзаў у калектыўныя дагаворы многіх арганізацый уключаюцца нормы аб выплаце сям'і загінулага на вытворчасці да 10 сярэдніх гадавых заработных плат, а работніку, які атрымаў траўму на вытворчасці - выплату сярэдняга заробку за кожны працэнт страты працаздольнасці. Толькі ў сувязі са смяротнымі выпадкамі арганізацыямі выплачана каля 3 млн. рублёў.

Такім чынам, стварэнне здаровага і бяспечнага вытворчага асяроддзя для працуючых з'яўляюцца не толькі маральным і юрыдычным абавязацельствам дзяржавы і наймальнікаў, але і апраўдвае сябе эканамічна.

Узаемадзеянне рэспубліканскіх органаў дзяржаўнага кіравання і іншых дзяржаўных арганізацый, падпарадкаваных Ураду Рэспублікі Беларусь, кантралюючых (наглядных) органаў, прафесійных саюзаў, работадаўцаў па пытаннях аховы працы

Для ўхілення шматлікіх чыннікаў траўміравання не патрабуецца матэрыяльных ці фінансавых выдаткаў. Досыць, каб кожны на сваім месцы добрасумленна выконваў свае абавязкі, г.зн. размова ідзе аб забеспячэнні працоўнай і вытворчай дысцыпліны на кожным працоўным месцы. Менавіта на гэта павінны быць накіраваны найперш сумесныя намаганні наймальнікаў, прафсаюзаў і іншых зацікаўленых.

Невыпадкова ў Генеральным пагадненні паміж Урадам Рэспублікі Беларусь, рэспубліканскімі аб'яднаннямі наймальнікаў і прафсаюзаўпытанням забеспячэння здаровых і бяспечных умоў працы прысвечана асобная глава.

У мэтах прыняцця сумесных дзеянняў для забеспячэння бяспечных і здаровых умоў працы на вытворчасці Бакі дамовіліся:

ажыццяўляць супрацоўніцтва па пытаннях удасканалення нарматыўнай прававой базы ў галіне аховы працы;
садзейнічаць рэалізацыі ў арганізацыях прафілактычных мер, накіраваных на папярэджанне вытворчага траўматызму і прафесійных захворванняў, забеспячэнні работнікаў сродкамі індывідуальнай абароны;
спрыяць укараненню і ўдасканаленню створаных у арганізацыях сістэм кіравання аховай працы, якія забяспечваюць ідэнтыфікацыю небяспек, ацэнку прафесійных рызык, вызначаныіі мер кіравання прафесійнымі рызыкамі і аналіз іх рэзультатыўнасці, распрацоўцы і рэалізацыі мерапрыемстваў па паляпшэнню ўмоў і аховы працы;
забяспечваць у рамках кампетэнцыі фінансаванне мерапрыемстваў па ахове працы;
удасканальваць сістэму атэстацыі працоўных месцаў па ўмовах працы, у тым ліку развіваць аўтаматызаваныя сістэмы ўліку і аналізу дадзеных па пытаннях умоў і аховы працы;
ажыццяўляць узаемадзеянне органаў дзяржаўнага нагляду і грамадскага кантролю па пытаннях аховы працы;
улічваць станоўчы міжнародны вопыт у галіне аховы працы, папярэджання вытворчага траўматызму і прафесійных захворванняў.

Бакі дамовіліся лічыць дату падпісання Пагаднення стартам кампаніі ў падтрымку Канцэпцыі «нулявога траўматызму» ў Рэспубліцы Беларусь і абавязаліся садзейнічаць прымяненню ў арганізацыях прынцыпаў гэтай Канцэпцыі, у тым ліку прынялі на сябе абавязацельствы выкарыстоўваць існуючыя ў іх магчымасці для інфармацыйнага забеспячэння кампаніі ў падтрымку Канцэпцыі. «нулявога траўматызму».

Традыцыйна ў нашай краіне важная роля ў вырашэнні пытанняў аховы працы адведзена прафсаюзам.

Непасрэдна ў арганізацыях працуе вялікая армія грамадскіх інспектараў па ахове працы прафсаюзаў, якая заклікана дапамагчы наймальніку ў справе забеспячэння здаровых і бяспечных умоў працы.

Для ўмацавання ўзаемадзеяння па пытаннях стварэння здаровых і бяспечных умоў працы і прафілактыкі вытворчага траўматызму ў верасні 2019 года падпісана Пагадненне паміж Міністэрствам працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь і Федэрацыяй прафсаюзаў Беларусі аб супрацоўніцтве па пытаннях стварэння бяспечных і здаровых умоў працы і прафілактыкі вытворчага траўматызму .

Вынікі працы па забеспячэнні бяспечнага і здаровага вытворчага асяроддзя гавораць аб тым, што створаная ў Рэспубліцы Беларусь сістэма працы па ахове працы ў цэлым з'яўляецца эфектыўнай. Мы паслядоўна рухаемся наперад да дасягнення аднаго з важных кампанентаў годнай працы - забеспячэнню бяспечных і здаровых умоў на працоўным месцы.

У той жа час сучаснае развіццё патрабуе новых ідэй і новых канцэпцый. Неабходна ўдасканальваць існуючыя падыходы, пераходзіць ад традыцыйнага рэагавання на ўжо здарэнне, зрабіўшы значна большы акцэнт на прафілактыку. У сувязі з гэтым у апошнія гады ў рэспубліцы палітыка ў галіне аховы працы накіравана на ўкараненне новых форм і метадаў прафілактычнай работы па прадухіленню вытворчага траўматызму.

Забеспячэнне аховы працы - гэта паўсядзённая праца, і толькі пры наяўнасці глыбокага ўнутранага пераканання кіраўніка арганізацыі, іншых службовых асоб, работнікаў у тым, што гэта важны элемент культуры кіравання, які абавязкова прынясе свае дывідэнды, можна вывесці працу па ахове працы на новы якасны ўзровень.